نظر به اهمیت توسعه محلات مسکونی در چهارچوبی مشارکتی و مردم‌محور در راستای شکل‌گیری و توسعه پایدار شهرها، مسابقه طراحی محله الگو در شهر تهران شامل واحدهای مسکونی متنوع، آماده سازی، محوطه سازی، احداث فضاهای مذهبی، آموزشی، درمانی، فرهنگی، ورزشی، تفریحی-فراغتی، تجاری و تامین فضای سبز و شوارع باکیفیت، برنامه ریزی و برگزار شد. لذا بدینوسیله مراتب تشکر و قدردانی هیئت داوران را از کلیه عوامل و دست اندرکاران برگزاری مسابقه به ویژه از اعضای کمیسیون ماده پنج شهر تهران به جهت تکلیف به برگزاری این مسابقه، از کارفرما و شرکاء پروژه بابت پذیرش برگزاری مسابقه و تشکیل دبیرخانه و کمیته فنی، اولویت دادن به معیارهای کیفی نسبت به موضوعات اقتصادی و اعتماد به هیئت داوران، از دبیرخانه مسابقه و کمیته فنی به خاطر راهبری شایسته این برنامه، هماهنگی با هیئت داوران و تشکیل جلسات متعدد با هیئت داوران از آغاز فرایند برگزاری مسابقه، ترتیب دادن بازدید میدانی هیئت داوران از سایت پروژه و پاسخگویی به کلیه سوالات مطروحه از سوی شرکت کنندگان و همچنین از ارائه دهندگان طرح و رعایت اصول اولیه مسابقه در کلیه پیشنهادات واصله، اعلام می داریم.
در راستای برگزاری مسابقه، در گام نخست شورای سیاستگذاری طی جلساتی برنامه زمان بندی مسابقه را به تصویب رسانده و خود را به پایان فرایند برگزاری مسابقه در سال 1401 متعهد دانستند. در گام بعد، مدیر مسابقه مدارک لازم از جمله فرم های ثبت نام، نقشه های سایت پروژه، فرمت شیت ها، اطلاعات برنامه کالبدی و متن فراخوان را متناسب با اهداف کلی پروژه و خواسته های اصولی کارفرمایان که در چارچوب تفاهم نامه فی مابین هدف گذاری شده بود، تنظیم نمودند که طی جلساتی با هیئت داوران، نهایی و سپس در تاریخ 1 بهمن ماه 1401 هم از طریق آگهی در روزنامه رسمی کشور و هم از طریق وب سایت های شرکت نوسازی و عمران اکباتان و سازمان نوسازی شهر تهران، اطلاع رسانی عمومی شد.
به جهت تسلط بیشتر هیئت داوران به سایت پروژه، بازدید محلی از سوی شرکت نوسازی و عمران اکباتان برنامه ریزی شد و داوران و مدیران ذی ربط از سایت بازدید نموده و با اهالی محله نیز گفتگوهایی داشتند. هیئت داوران پیشنهاد دادند با توجه به وسعت پروژه و به لحاظ دقت در ارزیابی طرح های واصله، یک کمیته فنی تشکیل شود که آثار را از سه جنبه کمی میزان تحقق پذیری برنامه کالبدی مسابقه، میزان تحقق پذیری از منظر اقتصادی و اجرایی و نیز میزان مطابقت طرح ها با استانداردها و مقررات ملی ساختمان، مصوبات و دستورالعمل های شورای عالی شهرسازی و معماری، ضوابط شهرداری، طرح تفصیلی و مصوبات کمیسیون ماده 5 بررسی نموده و گزارش مکتوب خود را به هیئت داوران تقدیم نمایند. هیئت داوران در مجموع تا قبل از آغاز فرایند داوری، چهار جلسه در بازه های زمانی متفاوت تشکیل دادند که طی این جلسات، جزئیات، ابعاد و زوایای مختلف فرایند داوری و نیز میزان اهمیت هر یک از معیارهای ارزشیابی مندرج در متن فراخوان بررسی شدند.
در موعد مقرر ارسال آثار به دبیرخانه مسابقه، مجموعا 17 طرح واصل شد که اصول اولیه و شروط لازم تعیین شده در فراخوان مسابقه در همه آن ها رعایت شده بود. هیئت داوران این آثار را طی چهار دور، ارزیابی نمودند. در دور اول، نه طرح از مجموع 17 طرح که بالاترین امتیازها را (با میانگین گیری از امتیازات اعضای هیئت داوران به هر طرح) کسب کرده بودند، انتخاب شدند. در دور دوم، پس از بررسی و تبادل نظر هیئت داوران با یکدیگر پیرامون ویژگی ها و نقاط قوت و ضعف طرح ها، پیشنهاد دهندگان چهار طرح نخست که حائز بالاترین امتیازها بودند (طرح های سه و چهار دارای امتیاز برابر بودند)، جهت ارائه توضیحات تکمیلی و پاسخ به ابهامات هیئت داوران دعوت شدند. در دور سوم پس از ادای توضیحات شرکت های مدعو و مشورت هیئت داوران با یکدیگر، سه طرح برتر انتخاب و امتیازدهی نهایی توسط هیئت داوران صورت پذیرفت. بدین ترتیب، در دور چهارم با میانگین گیری از امتیازات نهایی داوران، رتبه های سه اثر برتر که دارای بیشترین ویژگی های مورد نظر هیئت داوران بر اساس معیارهای ارزشیابی اعلامی در متن فراخوان بودند، مشخص شد و در تاریخ 24 اسفندماه از طریق وب سایت مسابقه، به اطلاع عموم رسید. شایان ذکر است هر سه طرح برتر دارای امتیاز نهایی نزدیک به هم بودند.
علی رغم اینکه طرحی که به کلیه اهداف کیفی تعیین شده برای مسابقه پاسخ داده باشد، در میان آثار واصله یافت نشد؛ لکن در این بین ایده های نسبتا مناسبی در بین آثار شناسایی شدند که در ادامه به صورت مشروح به این ویژگی ها و ایده های سه طرح نخست پرداخته شده است.
ویژگی های طرح رتبه اول با کد EKOLCO500 :
· نگاه مناسب به تعریف محله و تلاش طرح برای بازیابی مفهوم محله یکپارچه و زندگی محله محور.
· تحلیل منطقی و فکر شده از سایت پروژه و توجه به تاثیر و تاثر کاربری ها و مورفولوژی محلات اطراف بر سایت.
· ایجاد ارتباط متقابل ساختاری با محیط شهری پیرامونی و تداوم و توزیع متناسب فعالیت ها و فضاهای اجتماعی در ساختار درونی طرح و محوطه های مسکونی.
· رعایت سلسله مراتب فضاهای جمعی درطراحی و توجه به مجموعه واحدهای همسایگی با تکیه بر استخوان بندی اصلی محله و ایجاد فضاهای جمعی و اجتماعی در مقیاس ناحیه ای- محله ای- عمومی، نیمه خصوصی و خصوصی برای ساکنان.
· بهره گیری از الگوی محله ای سبز با نام « باغ محله» با ایجاد «باغ گذر» و رجوع به مفهوم چهارباغ ایرانی در امتداد پارک همجوار و فضاهای جمعی سبز و حیاط در داخل طبقات بلوک های مسکونی و طراحی کمربند سبز اطراف سایت.
· توجه به نقش جابجایی، دسترسی و اجتماعی محورهای خدماتی طرح و بهره گیری از سلسله مراتب دسترسی ها در سایت با تاکید بر حرکت پیاده محور در فضاهای جمعی و اجتماعی.
· توجه به مقتضیات منحصر به فرد محله و نظرات اهالی محله در راستای حل دو مشکل مطلوبیت عرصه خالی رها شده و تامین خدمات هفتگانه و دسترسی به میدان میوه و تره بار در ضلع جنوبی محله.
· حفظ کریدور دید و منظر شمالی سایت در مجموعه.
· ایجاد حس نوستالژی بناهای شهرک اکباتان کنونی در طراحی برج های مجموعه و ایجاد تلطیف فضایی در آن به واسطه افزودن گشایش های دابل هایت در طبقات.
ویژگی های طرح رتبه دوم با کد EKOLCO104 :
· در نظر گرفتن یک ایده صریح و مشخص الهام گرفته از فضاهای باز و سبز مرکزی در ساماندهی فضایی مجموعه و تداوم آن در محوطه ها و طبقات مجموعه های مسکونی (توجه به سلسله مراتب فضای سبز از حاشیه سایت تا تعریف حیاط سبز مرکزی و تراس های سبز).
· ایجاد پنج زیرمحله و واحدهای همسایگی مربوط.
· در نظر گرفتن فضای جمعی و اجتماعی و ایجاد حیاط های عمومی و خصوصی در طبقات برای ساکنین.
· اختصاص ترازهای زیرزمین به مسیرهای تردد روزمره و سواره، تراز صفر به مسیرهای پیاده و دوچرخه و مسیرهای اضطراری.
· پراکنش منطقی و خوانای ساختمان های مسکونی، خدمات پشتیبان، فضاهای باز و تجمعی و راه های ارتباطی درونی و بیرونی در سایت.
· کاربردی شدن فضای سبز مرکزی به واسطه نحوه توزیع کاربری ها.
· بهره گیری از ایده ترکیب بلوک های مسکونی درتراز طبقات پایین و ایجاد تراس های سبز در نما.
· طراحی جسورانه بلوک ها به صورت پلکانی در سطوح مختلف و ایجاد گشایش های دابل هایت در طبقات و ارتفاع های مختلف برج ها.
ویژگی های طرح رتبه سوم با کد EKOLCO007 :
· تنوع طراحی پاکت حجمی و توده گذاری ساختمانهای مسکونی و خدماتی پروژه.
· تامین نسبی ارتباط متقابل ساختاری-فعالیتی با یکی از لبه های شهری.
· پیش بینی متناسب سلسله مراتب فضاهای باز و سبز در محوطه های مسکونی و تداوم حجمی متنوع این سلسله مراتب در فضاهای باز و بسته سکونتی.
· جسارت در جانمایی بلوک ها با توجه به تنوع آن ها و ایجاد تنوع بصری در کریدورهای میانی بلوک ها.
· قرارگرفتن تیپ های متنوع واحدهای مسکونی در طبقات مختلف.
· خرد کردن جداره شمالی برای ایجاد هماهنگی با بافت شهری بلافصل آن و قرارگیری مناسب فضاهای خدماتی در این ضلع.
· تعریف محورهای پیاده سبز درسطوح مختلف مجموعه مسکونی و درنظر گرفتن مسیرهای سلامت (پیاده و دوچرخه).
· ایجاد دیدهای انسانی جذاب در مجموعه.
در نهایت، هیئت داوران پیشنهاد می نماید فرایند تکمیل نقشه ها و تهیه اسناد اجرایی طرح، زیر نظر کمیته راهبری طراحی پروژه دنبال شود.